Οι πρόσφατες απεργίες των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς με εξανάγκασαν να περπατήσω στο κέντρο της πόλης κατά την μετάβαση προς στην εργασία μου. Αν και κάτοικος του κέντρου της Αθήνας δεν έχω συχνά την δυνατότητα να περπατώ περιοχές της πόλης που δεν επιλέγω, ωστόσο οι απεργιακές κινητοποιήσεις μου έδωσαν αυτή την "ευτυχία".
Στο συγκεκριμένο post και στα πλαίσια μίας διαδρομής εντυπώσεων και σκέψεων νιώθω την ανάγκη να αποτυπώσω εικόνες και σκέψεις για αυτά που είδα.
Σημείο ενδιαφέροντος 1. Ανηφορίζοντας την Αγίου Κωνσταντίνου προς την Ομόνοια παρατηρούσα δεξιά - αριστερά του δρόμου αρκετές ομάδες των 3-4 ατόμων αφρικανικής ή αραβικής προέλευσης να περιφέρονται άσκοπα σε ένα δρόμο που δέσποζε από την μία μεριά το ανακαινισμένο Εθνικό θέατρο και από την άλλη ο λαβωμένος ναός του Αγίου Κωνσταντίνου. Παρατηρώντας τους μετανάστες συνειδητοποίησα ότι σε σχέση με τις δικό μου τρόπο ζωής υπάρχει ένας παράλληλος, υπόγειος, παράνομος κόσμος στον οποίο κινούνται οι απάτριδες και στον οποίο παλεύουν κάθε μέρα για να βρουν ένα τρόπο να καλύψουν τις βασικές ανάγκες επιβίωσης. Δεδομένης της οικονομικής κρίσης, της ανομίας στην οποία βρίσκονται και στην ανυπαρξίας οποιασδήποτε εξειδίκευσης, οι μετανάστες καταφεύγουν σε παράνομες ενέργειες (παράνομο εμπόριο, κλοπές, εμπόριο ναρκωτικών, πορνεία και εκπόρνευση) προκειμένου να διασφαλίσουν τα προς το ζην.
Σημείο Ανάλυσης 1. Αναφορικά με το ζήτημα της λαθρομετανάστευσης και της μετανάστευσης γενικότερα, χωρίς να είμαι σχετικός με το θέμα αλλά με βάση τα διαγώνια και γενικά διαβάσματα μου, θα ήθελα να σημειώσω κάποιους τρόπους με τους οποίους οι κοινωνίες διαχρονικά αντιμετώπισαν ή δεν αντιμετώπισαν το θέμα της μετανάστευσης.
α) Η ενσωμάτωση. Τα μεταναστευτικά ρεύματα απορροφήθηκαν από την κυρίαρχη πολιτισμική παράδοση της χώρας μετανάστευσης. Για να πραγματοποιηθεί αυτό το γεγονός ο μετανάστης και η χώρα μετανάστευσης διέθεταν σε κάποιο βαθμό κοινό πολιτισμικό επίπεδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ενσωμάτωση των Ευρωπαίων μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες από την κυρίαρχη αγγλοσαξονική εθνότητα. Βασικό στοιχείο η ομοιογένεια των εθνικών, φυλετικών και θρησκευτικών και κοινωνικών παραδόσεων των μεταναστών που προέρχονταν από την Ευρώπη. Αντίστοιχες περιπτώσεις μπορούν να αναφερθούν για την Αυστραλία, τον Καναδά, την Νέα Ζηλανδία, την Γερμανία κ.α
β) Η αποδοχή και διασπορά των μεταναστών. Αφορά ένα μοντέλο που εφαρμόζεται στις σκανδιναβικές χώρες και σκοπό έχει την αποφυγή συσσώρευσης μεταναστών σε ένα μέρος. Να σημειωθεί ότι λόγω των κλιματικών συνθηκών και της δυσκολίας μετάβασης, οι χώρες αυτές δεν δέχονται μεγάλα πλήθη μεταναστών.
γ) Η γκετοποίηση. Λέξη προερχόμενη από το όνομα του νησιού Ghetto στην Βενετία στο οποίο οι Δόγηδες είχαν "μαντρώσει" τους Εβραίους μετανάστες που είχαν φτάσει στην Γαληνοτάτη "Δημοκρατία" μετά το διωγμό από τους Ισπανούς καθολικούς βασιλείς. Αντίστοιχη μορφοποίηση δομών για την στοίβαξη (κοινωνική, πολιτισμική, πολιτική) των μεταναστών έχει διαμορφωθεί σε πολλές χώρες είτε δομημένα από την πολιτεία (Γαλλικά προάστια), είτε αφέθηκε να δημιουργηθεί μέσω της εξώθησης των μεταναστών να κατοικίσουν σε φτωχογειτονιές (Αμερικάνικα γκέτο μαύρων και λατίνων στην Νέα Υόρκη, μουσουλμανικά γκέτο στο Βερολίνο κ.α.). Στην τελευταία κατηγορία ανήκει και η σταδιακή γκετοποίηση των περιοχών του κέντρου της Αθήνας (Γεράνι, Αττική, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Παντελεήμονας, Πατήσια, Κυψέλη). Οι περιοχές αυτές εγκαταλείπονται από τους παλαιούς κατοίκους διότι αφενός είναι αποπνικτικά κτισμένες και αφετέρου οι πολυκατοικίες είναι πλέον παλαιές και ασύμφορο να κατοικηθούν. Αυτές οι περιοχές λοιπόν επιλέγονται να κατοικηθούν από τους μετανάστες διότι βρίσκουν φτηνά καταλύματα στις παλιές πολυκατοικίες και τα εγκαταλειμμένα νεοκλασικά. Χαρακτηριστικό στοιχείο επιλογής κατοικίας η συνάθροιση μεταναστών με συγκεκριμένα φυλετικά ή εθνικά χαρακτηριστικά ανά περιοχή (Άραβες στην Αττική, Αφρικανοί στην Κυψέλη κλπ).
Εν γένει η γκετοποίηση συνήθως πραγματώνεται όταν τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των μεταναστών είναι πολύ διαφορετικά από αυτά της κυρίαρχης πολιτισμικής ομάδας (θρησκεία, φυλή).
δ) Η εκδίωξη (πογκρόμ). Προερχόμενη ως έννοια από την εκδίωξη των Εβραίων (πάλι) από τους Ρώσους το 1859, ο όρος έχει καταγραφεί ως ο απολυταρχικός τρόπος εκδίωξης από τα εδάφη της κυρίαρχης πολιτισμικής ομάδας των υπολοίπων πολιτισμικών ομάδων. Εφαρμόστηκε στο παρελθόν (Ρωσία, Χιτλερική Γερμανία) και στο παρόν (Αφρική)
ε) Η επιβολή. Περίπτωση κατά την οποία η χώρα υποδοχής δείχνει αδύναμη να ενσωματώσει ή να εκδιώξει τους μετανάστες με αποτέλεσμα αυτοί να επιβληθούν και να επικρατήσουν (περιπτώσεις των Ρωμαίων με τους Γότθους και των Βυζαντινών με τους Σλάβους).
Τι πιθανολογώ να πραγματοποιηθεί στην περίπτωση της Ελλάδος; Νομίζω ότι το πιο πιθανό είναι η γκετοποίηση, το οποίο και σταδιακά συμβαίνει. Όλες οι υπόλοιπες περιπτώσεις θα προϋπόθεταν διαφορετικά πολιτικά συστήματα τα οποία δεν νομίζω να εφαρμοστούν τα επόμενα χρόνια στην χώρα. Για το θέμα της αθρόας εισαγωγής μεταναστών το πρόβλημα δεν λύνεται με τον φράχτη. Πως μπορείς να σταματήσεις έναν δυστυχή άνθρωπο άμα είναι αποφασισμένος να φύγει από την χώρα του; Όταν στην χώρα του δεν έχει να φάει, το νερό είναι ακάθαρτο στην καλύτερη περίπτωση και οι βόμβες σκάνε στο κεφάλι του, θα τον εμποδίσει ένας φράχτης; Όσο η κατάσταση στην Μέση Ανατολή και την Αφρική είναι άθλια και θανατηφόρα, τόσο περισσότεροι άνθρωποι θα αναζητούν το όνειρο μίας καλύτερη ζωής. Διότι το να έχεις να φάς κάτι, να πιείς λίγο νερό και να ξέρεις ότι δεν θα πεθάνεις την επόμενη στιγμή είναι πολύ σημαντικό για αυτούς. Και στην Ευρώπη αυτό θα το έχουν. Στις χώρες τους όμως όχι.
Σημείο ενδιαφέροντος 2. Στην πλατεία Ομονοίας το βλέμμα μου έπεσε πάνω στους ρακένδυτους άστεγους και τους ναρκομανείς που περιέφεραν τα ταλαιπωρημένα σαρκία τους και τους μπόγους με την "περιουσία" τους σαν τις άδικες κατάρες. Οι άστεγοι να ψάχνουν στους κάδους σκουπιδιών για οτιδήποτε ενδιαφέρον και οι "αδύναμοι" ναρκομανείς να ζητιανεύουν για 50 λεπτά για να πάρουν την δόση τους, όντας σε άθλια κατάσταση, παρατημένοι στην τύχη τους, σκουπίδια της κοινωνίας σε μία χωματερή ψυχών στο κέντρο της Αθήνας. Σπίτια που καταρρέουν, πεζοδρόμια και παγκάκια αποτελούν τα μόνιμα καταλύματα αυτών των ψυχών (βλέπε το πολύ καλό φωτογραφικό άρθρο του athensville).
Σημείο Ανάλυσης 2. Η περίθαλψη αυτών των ανθρώπων στην σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία και στην εποχή της "κρίσης" κοστίζει. Για αυτό θα βλέπουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στον ορθό τρόπο ζωής να φτάνουν σε τέτοια κατάσταση. Η αποδόμηση της παραδοσιακής οικογένειας (όπως λένε και οι κοινωνιολόγοι) πυ παλιότερα προστάτευε τα αδύναμα μέλη της, ενισχύει την κατάσταση. Ποια η αντιμετώπιση; Καμία. Όπως και στις άλλες περιπτώσεις το θέμα είναι αφημένο στην τύχη του. Πολιτεία και πολίτες απλά γυρίζουν το βλέμμα κάπου άλλου έχοντας στο υποσυνείδητο την σκέψη ότι δεν υπάρχει μέλλον για αυτούς παρά ο θάνατος.
Προφανώς δεν είναι λύση αυτή. Ωστόσο ποια είναι; Νομίζω ότι η μόνη λύση είναι η δραστική λύση.
Για τους ναρκομανείς υποχρεωτική και όχι οικειοθελής απεξάρτηση.
Για τους αστέγους παραχώρηση άδειων δημόσιων κτηρίων ( πχ. στρατόπεδα) για διαμονή και διατροφή από συσσίτια των δήμων. Στους χαλεπούς νεο-φιλελεύθερους καιρούς τέτοια κοινωνικά μέτρα είναι αναγκαία έστω και αν κοστίζει η "αποκομιδή" τους και η εναπόθεση τους σε ένα χώρο ανθρώπινο.
Στο τέλος της πορείας προς την δουλειά μου βρέθηκα μπροστά στην "λύση". Μα πως δεν το είχα καταλάβει τόσα χρόνια. Μα ναι, η λύση σε όλα τα προβλήματα μας είναι δημιουργία ενός κομμουνιστικού κράτους. Σε αυτό με έπεισαν τα πιτσιρίκια της κομμουνιστικής νεολαίας που πωλούσαν κουπόνια για την ενίσχυση του κόμματος. Όντως έχω πεισθεί πλέον ότι ένα Βορειο-κορεάτικου τύπου κομμουνιστικό καθεστώς θα μπορούσε να επιλύσει τα παραπάνω θέματα. Έτσι κανείς μετανάστης δεν θα ήθελε να έρθει στην χώρα και κανένας ναρκομανής ή άστεγος δεν θα μπορούσε να επιβιώσει. Είναι μία "λύση" στα προβλήματα που αναφέρθηκαν, να την υιοθετήσουμε;
Σχόλια