Επιτέλους πτωχεύσαμε. Δείχνει να τελειώνει αυτή η ατελείωτη διετία. Η "αγωνία" μας είχε τσακίσει την καθημερινότητα. Γίναμε αίφνης όλοι οικονομολόγοι και διαβάζαμε για spread, επιτόκια, CDS, χρέος, δάνεια, έλλειμμα, ΑΕΠ, "κούρεμα" κλπ. Τώρα όλα αυτά έλαβαν τέλος. Χρεοκοπία ή πτώχευση ή αναδιάρθρωση (ονόμασε το όπως θες) και εποπτεία (τεχνική!!!). Η ζωή μας αλλάζει.
Στο συγκεκριμένο post θα προσπαθήσω με ένα σουρεαλιστικό και σύντομο τρόπο να αποτυπώσω τα δύο αυτά χρόνια της οικονομικής κατάρρευσης χρησιμοποιώντας ως παρομοίωση την γνωστή έννοια "του καραβιού που βουλιάζει".
Εν έτη 2002 επιβιβαστήκαμε σε ένα υπερ - πολυτελές κρουαζιερόπλοιο, το ¨Live your myth in Greece" μέλος της Εταιρείας "Europa United". Το εισιτήριο ήταν αρκετά φθηνό και οι παροχές πλούσιες, τόσο που σε έκανε να αναρωτιέσαι πως είναι δυνατόν με τόσο μικρό ΑΕΠ να έχουμε τέτοιες παροχές. Αλλά μπρος στην υλική απόλαυση, το μυαλό χαλάρωσε και η ηθική απεμπολήθηκε. Καμία σκέψη, καμία υπόνοια, καμία ανησυχία.
Ο καπεταν-Ισχνός που το κουμάνταρε γι α κάποια χρόνια μας είπε να μην ανυσυχούμε, να απολαμβάνουμε τις παροχές, να παίζουμε στο καζίνο (χρηματιστήριο), να παίρνουμε τις καλύτερες καμπίνες (σπίτια) διότι το ταμείο του πλοίου δίνει εύκολα μάρκες (δάνεια) για κάθε παροχή που ζητάμε. Θα καλοπερνάγαμε σε αυτό το καράβι.
Το πιστέψαμε (δεν μπορούσαμε να κάνουμε άλλωστε και αλλιώς) και ανεβήκαμε όλοι στο πλοίο. Και όντως περνάγαμε σχετικά καλά. Πάρτι, διασκεδάσεις, πολιτισμός, αθλητισμός, υλικές παροχές.
Παροχές πολλές, τόσες που δεν δικαιολογούνται από το εισιτήριο που πληρώναμε αλλά κανένας δεν αναρωτήθηκε από πληρώνονταν τα κόστη αυτών των παροχών.
Για κάποια χρόνια πήγαινε καλά το καράβι (ή έτσι νομίζαμε) ίσια στο πέλαγος και ακολουθούσε τα υπόλοιπα κρουαζιερόπλοια της εταιρείας Europa United που προπορεύονταν. Κάποια τα περνούσαμε, κάποια μας προσπερνούσαν αλλά όλοι πλέαμε εν ειρήνη απολαμβάνοντας τα οφέλη της κρουαζιέρας. Μάλιστα συχνά - πυκνά το επισκέπτονταν το δικό μας επισκέπτες (τουρίστες) και από τα άλλα, διότι οι παροχές ήταν καλύτερες και πιο ποιοτικές, ειδικά την καλοκαιρινή περίοδο.
Εν έτη 2008 και ενώ στο τιμόνι ήταν ο καπετάν-Βραχύς ξεσπάει καταιγίδα. Οι επιβάτες του κρουαζιερόπλοιου άρχισαν να ανησυχούν, περιόρισαν σιγά-σιγά τα έξοδα αλλά συνέχιζε να επικρατεί η αισιόδοξη ατμόσφαιρα. Είχε πέσει ο αέρας και προμηνυόταν καταιγίδα αλλά θεωρούσαν το καράβι γερό, όπως όλα του τύπου PIIGS. Ο Βραχύς που μέχρι τότε πλοηγούσε χαλαρά το καράβι άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι η κατάσταση είναι πιο δύσκολη από ότι πίστευε και ότι καράβι θα έμπαινε σε μεγάλη φουρτούνα . Διαπίστωσε ότι είχε πάρει λάθος ρότα και ξέφευγε από τον στόλο της Europa United ενώ παράλληλα το ακολουθούσαν και τα άλλα πλοία του ιδίου τύπου κατασκευής PIIGS.
Ο βραχύς λύνει την γραβάτα, πετάει τα γαλόνια, σηκώνει τα χέρια, πίνει το αμίλητο νερό, δίνει το όρκο σιωπής και χώνεται στην ευάερη εξωτερική καμπίνα του (με θέα πέλαγος) και παραδίδει τον τιμόνι στον ανέμελο καπετάν-Χάσμα. Ο Χάσμας μέσα στην καλή χαρά που αναβαθμίστηκε και έχοντας άγνοια κινδύνου παίρνει το καράβι στα χέρια του και συνεχίζει την πορεία στην καταιγίδα νομίζοντας ότι ο καιρός είναι έξω αίθριος.
Κάποια στιγμή και ενώ συμμετείχε σε ένα πάρτι στην αίθουσα δεξιώσεων "Davos eisai Gavos" κάποιοι επισκέπτες από τα προπορευόμενα πλοία που συμμετείχαν στο ίδιο πάρτι του επεσήμαναν ότι δεν πάει σωστά και ότι το καράβι θα πέσει σε ξέρα.
Τότε ο Χάσμας συνειδητοποίησε ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, κάλεσε όλους τους επιβάτες στον αμφιθέατρο "Castello Rise" και τους ανακοίνωσε ότι τα πράγματα είναι δύσκολα αλλά σε συνεργασία με τον consultant Troican και με υπεύθυνο τον ύπαρχο Lord Sourdos θα επανέφεραν το πλοίο ασφαλή νερά. Ο Lord Sourdos συμφώνησε με τον Consultant Troican σε μία πορεία εξόδου από την καταιγίδα. Εβαλαν κάτω τις συντεταγμένες, χάραξαν πορεία αλλά οι αποφάσεις τους συνέχιζαν να μην αποδίδουν. Το καράβι συνέχιζε στην καταιγίδα. Ο Lord Sourdos πήρε αποφάσεις χρησιμοποιώντας τους χάρτες (συνταγή εξόδου από την κρίση) που πρότεινε ο Troican, αλλά αστόχησαν όλες. Τα συντεταγμένες (greek statistics) των χαρτών ήταν λάθος, αλλά και η ρότα που χάραξαν έγερνε το καράβι δεξιά. Οι επιβάτες φοβήθηκαν και για να μην μπατάρει το καράβι κινήθηκαν αριστερά αυτόματα. Ο Troican επέρριψε τις ευθύνες στην αδυναμία λήψης αποφάσεων και έφυγε από το καράβι. Στο μεταξύ τα ένα λάθος μετά το άλλο έσπρωχναν το καράβι πιο βαθιά στην καταιγίδα συμπαρασύροντας και τα υπόλοιπα σκάφη τύπου PIIGS.
Οι επιβάτες άρχισαν να αγχώνονται, να γκρινιάζουν και αντιδρούν. Παράλληλα παρατηρούσαν ότι ιδιωτικά πλεούμενα έρχονταν δίπλα στο κρουαζιερόπλοιο και επιβίβαζαν τους πιο ικανούς και πιο πλούσιους επιβάτες και έφευγαν προς πιο ασφαλή (εργασιακά και οικονομικά) λιμάνια.
Ο Χάσμας πανικοβλήθηκε. Σκέφτηκε κάποια στιγμή να αφήσει το καράβι σαν τον Βραχύ. Αλλά το μετάνιωσε, έστειλε τον τον Lord Sourdos να ποτίζει τα φυτά και να επιβλέπει την παροχή ενέργειας και ανέθεσε το τιμόνι στον ανταγωνιστή του για την θέση του καπετάνιου, ύπαρχο Τανάλια. Ο Τανάλιας με την έντονη πειθώ, το ισχυρό βλέμμα και την δύναμη που διέθετε, έσφιξε το τιμόνι γερά (και μαζί με αυτό τους επιβάτες) και προσπάθησε να μειώσει την ταχύτητα. Το καράβι έτριξε άσχημα και έπεσε με μικρότερη ταχύτητα στα βράχια ενός ξερονησιού. Οι επιβάτες αποβιβάστηκαν γρήγορα στο ξερονήσι, γύρισαν και είδαν το καράβι που βυθιζόταν και παράλληλα διαπίστωσαν ότι η ζωή τους από την μία στιγμή στην άλλη είχε αλλάξει.
Τώρα το ξερονήσι είναι ο τόπος που θα πρέπει να ζήσουν. Οι πλούσιες μέρες πέρασαν. Το ξερονήσι είναι φτωχό, θα πρέπει να μάθουν να ζουν χωρίς παροχές, να το καλλιεργήσουν για να παράγουν και να ζήσουν. Να παλέψουν για να το κάνουν ανθηρό, μήπως και καταφέρουν να φτάσουν στις υπέροχες μέρες ανάμνησης του κρουαζιερόπλοιου.
Τότε εμφανίστηκαν στο ξερονήσι αποστολές από τα υπόλοιπα καράβια της Europe United. Θα βοηθούσαν (τεχνικά) και θα επόπτευαν (τεχνικά) την προσπάθεια ανακατασκευής του ξερονησιού. Φέρναν και κάποια βοήθεια (οικονομική και τεχνική) για τους φτωχούς κατοίκους του ξερονησιού. Θεωρούσαν ότι υπάρχουν ευκαιρίες στο νησί για οικονομική ανάπτυξη. Θα έμεναν εδώ, να βοηθήσουν στην προσπάθεια ανοικοδόμησης εποπτεύοντας αλλά εκμεταλλευόμενοι τους πόρους του ξερονησιού. Οι κάτοικοι, πρώην επιβάτες, κατένευσαν μελαγχολικά και έπιασαν την τσάπα να σκάψουν.
Στο συγκεκριμένο post θα προσπαθήσω με ένα σουρεαλιστικό και σύντομο τρόπο να αποτυπώσω τα δύο αυτά χρόνια της οικονομικής κατάρρευσης χρησιμοποιώντας ως παρομοίωση την γνωστή έννοια "του καραβιού που βουλιάζει".
Εν έτη 2002 επιβιβαστήκαμε σε ένα υπερ - πολυτελές κρουαζιερόπλοιο, το ¨Live your myth in Greece" μέλος της Εταιρείας "Europa United". Το εισιτήριο ήταν αρκετά φθηνό και οι παροχές πλούσιες, τόσο που σε έκανε να αναρωτιέσαι πως είναι δυνατόν με τόσο μικρό ΑΕΠ να έχουμε τέτοιες παροχές. Αλλά μπρος στην υλική απόλαυση, το μυαλό χαλάρωσε και η ηθική απεμπολήθηκε. Καμία σκέψη, καμία υπόνοια, καμία ανησυχία.
Ο καπεταν-Ισχνός που το κουμάνταρε γι α κάποια χρόνια μας είπε να μην ανυσυχούμε, να απολαμβάνουμε τις παροχές, να παίζουμε στο καζίνο (χρηματιστήριο), να παίρνουμε τις καλύτερες καμπίνες (σπίτια) διότι το ταμείο του πλοίου δίνει εύκολα μάρκες (δάνεια) για κάθε παροχή που ζητάμε. Θα καλοπερνάγαμε σε αυτό το καράβι.
Το πιστέψαμε (δεν μπορούσαμε να κάνουμε άλλωστε και αλλιώς) και ανεβήκαμε όλοι στο πλοίο. Και όντως περνάγαμε σχετικά καλά. Πάρτι, διασκεδάσεις, πολιτισμός, αθλητισμός, υλικές παροχές.
Παροχές πολλές, τόσες που δεν δικαιολογούνται από το εισιτήριο που πληρώναμε αλλά κανένας δεν αναρωτήθηκε από πληρώνονταν τα κόστη αυτών των παροχών.
Για κάποια χρόνια πήγαινε καλά το καράβι (ή έτσι νομίζαμε) ίσια στο πέλαγος και ακολουθούσε τα υπόλοιπα κρουαζιερόπλοια της εταιρείας Europa United που προπορεύονταν. Κάποια τα περνούσαμε, κάποια μας προσπερνούσαν αλλά όλοι πλέαμε εν ειρήνη απολαμβάνοντας τα οφέλη της κρουαζιέρας. Μάλιστα συχνά - πυκνά το επισκέπτονταν το δικό μας επισκέπτες (τουρίστες) και από τα άλλα, διότι οι παροχές ήταν καλύτερες και πιο ποιοτικές, ειδικά την καλοκαιρινή περίοδο.
Εν έτη 2008 και ενώ στο τιμόνι ήταν ο καπετάν-Βραχύς ξεσπάει καταιγίδα. Οι επιβάτες του κρουαζιερόπλοιου άρχισαν να ανησυχούν, περιόρισαν σιγά-σιγά τα έξοδα αλλά συνέχιζε να επικρατεί η αισιόδοξη ατμόσφαιρα. Είχε πέσει ο αέρας και προμηνυόταν καταιγίδα αλλά θεωρούσαν το καράβι γερό, όπως όλα του τύπου PIIGS. Ο Βραχύς που μέχρι τότε πλοηγούσε χαλαρά το καράβι άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι η κατάσταση είναι πιο δύσκολη από ότι πίστευε και ότι καράβι θα έμπαινε σε μεγάλη φουρτούνα . Διαπίστωσε ότι είχε πάρει λάθος ρότα και ξέφευγε από τον στόλο της Europa United ενώ παράλληλα το ακολουθούσαν και τα άλλα πλοία του ιδίου τύπου κατασκευής PIIGS.
Ο βραχύς λύνει την γραβάτα, πετάει τα γαλόνια, σηκώνει τα χέρια, πίνει το αμίλητο νερό, δίνει το όρκο σιωπής και χώνεται στην ευάερη εξωτερική καμπίνα του (με θέα πέλαγος) και παραδίδει τον τιμόνι στον ανέμελο καπετάν-Χάσμα. Ο Χάσμας μέσα στην καλή χαρά που αναβαθμίστηκε και έχοντας άγνοια κινδύνου παίρνει το καράβι στα χέρια του και συνεχίζει την πορεία στην καταιγίδα νομίζοντας ότι ο καιρός είναι έξω αίθριος.
Κάποια στιγμή και ενώ συμμετείχε σε ένα πάρτι στην αίθουσα δεξιώσεων "Davos eisai Gavos" κάποιοι επισκέπτες από τα προπορευόμενα πλοία που συμμετείχαν στο ίδιο πάρτι του επεσήμαναν ότι δεν πάει σωστά και ότι το καράβι θα πέσει σε ξέρα.
Τότε ο Χάσμας συνειδητοποίησε ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, κάλεσε όλους τους επιβάτες στον αμφιθέατρο "Castello Rise" και τους ανακοίνωσε ότι τα πράγματα είναι δύσκολα αλλά σε συνεργασία με τον consultant Troican και με υπεύθυνο τον ύπαρχο Lord Sourdos θα επανέφεραν το πλοίο ασφαλή νερά. Ο Lord Sourdos συμφώνησε με τον Consultant Troican σε μία πορεία εξόδου από την καταιγίδα. Εβαλαν κάτω τις συντεταγμένες, χάραξαν πορεία αλλά οι αποφάσεις τους συνέχιζαν να μην αποδίδουν. Το καράβι συνέχιζε στην καταιγίδα. Ο Lord Sourdos πήρε αποφάσεις χρησιμοποιώντας τους χάρτες (συνταγή εξόδου από την κρίση) που πρότεινε ο Troican, αλλά αστόχησαν όλες. Τα συντεταγμένες (greek statistics) των χαρτών ήταν λάθος, αλλά και η ρότα που χάραξαν έγερνε το καράβι δεξιά. Οι επιβάτες φοβήθηκαν και για να μην μπατάρει το καράβι κινήθηκαν αριστερά αυτόματα. Ο Troican επέρριψε τις ευθύνες στην αδυναμία λήψης αποφάσεων και έφυγε από το καράβι. Στο μεταξύ τα ένα λάθος μετά το άλλο έσπρωχναν το καράβι πιο βαθιά στην καταιγίδα συμπαρασύροντας και τα υπόλοιπα σκάφη τύπου PIIGS.
Οι επιβάτες άρχισαν να αγχώνονται, να γκρινιάζουν και αντιδρούν. Παράλληλα παρατηρούσαν ότι ιδιωτικά πλεούμενα έρχονταν δίπλα στο κρουαζιερόπλοιο και επιβίβαζαν τους πιο ικανούς και πιο πλούσιους επιβάτες και έφευγαν προς πιο ασφαλή (εργασιακά και οικονομικά) λιμάνια.
Ο Χάσμας πανικοβλήθηκε. Σκέφτηκε κάποια στιγμή να αφήσει το καράβι σαν τον Βραχύ. Αλλά το μετάνιωσε, έστειλε τον τον Lord Sourdos να ποτίζει τα φυτά και να επιβλέπει την παροχή ενέργειας και ανέθεσε το τιμόνι στον ανταγωνιστή του για την θέση του καπετάνιου, ύπαρχο Τανάλια. Ο Τανάλιας με την έντονη πειθώ, το ισχυρό βλέμμα και την δύναμη που διέθετε, έσφιξε το τιμόνι γερά (και μαζί με αυτό τους επιβάτες) και προσπάθησε να μειώσει την ταχύτητα. Το καράβι έτριξε άσχημα και έπεσε με μικρότερη ταχύτητα στα βράχια ενός ξερονησιού. Οι επιβάτες αποβιβάστηκαν γρήγορα στο ξερονήσι, γύρισαν και είδαν το καράβι που βυθιζόταν και παράλληλα διαπίστωσαν ότι η ζωή τους από την μία στιγμή στην άλλη είχε αλλάξει.
Τώρα το ξερονήσι είναι ο τόπος που θα πρέπει να ζήσουν. Οι πλούσιες μέρες πέρασαν. Το ξερονήσι είναι φτωχό, θα πρέπει να μάθουν να ζουν χωρίς παροχές, να το καλλιεργήσουν για να παράγουν και να ζήσουν. Να παλέψουν για να το κάνουν ανθηρό, μήπως και καταφέρουν να φτάσουν στις υπέροχες μέρες ανάμνησης του κρουαζιερόπλοιου.
Τότε εμφανίστηκαν στο ξερονήσι αποστολές από τα υπόλοιπα καράβια της Europe United. Θα βοηθούσαν (τεχνικά) και θα επόπτευαν (τεχνικά) την προσπάθεια ανακατασκευής του ξερονησιού. Φέρναν και κάποια βοήθεια (οικονομική και τεχνική) για τους φτωχούς κατοίκους του ξερονησιού. Θεωρούσαν ότι υπάρχουν ευκαιρίες στο νησί για οικονομική ανάπτυξη. Θα έμεναν εδώ, να βοηθήσουν στην προσπάθεια ανοικοδόμησης εποπτεύοντας αλλά εκμεταλλευόμενοι τους πόρους του ξερονησιού. Οι κάτοικοι, πρώην επιβάτες, κατένευσαν μελαγχολικά και έπιασαν την τσάπα να σκάψουν.
Σχόλια