Όταν διάβασα ότι ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) κ. Πραστάκος ανέλαβε την θέση κοσμήτορα σε Πανεπιστήμιο της Αμερικής (http://howe.stevens.edu/index.php?id=2181) δεν μου έκανε φοβερή εντύπωση. Πάντα πίστευα ότι ο καλός αυτός καθηγητής ήταν πρώτα επιχειρηματίας και μετά δάσκαλος. Ως εκ τούτου και δεδομένης της αδυναμίας αλλαγής στα πανεπιστημιακά ζητήματα σε συνδυασμό με την μείωση των μισθών των διδασκόντων στα πλαίσια της συρρίκνωσης του κόστους του δημοσίου, ήταν αρκετά να τον ωθήσουν στο εξωτερικό. Τον θυμάμαι σε κάποιο τηλεοπτικό πάνελ πριν από δύο μήνες περίπου να υπερασπίζεται σθεναρά τις αλλαγές στα πανεπιστήμια με τον νόμο Διαμαντοπούλου, έχοντας απέναντι του τους μουτζαχεντίν του πανεπιστημιακού συντηρητισμού. Σαν καθηγητής στο ΟΠΑ δημιούργησε ένα από τα καλύτερα, αλλά και πιο ακριβά, μεταπτυχιακά προγράμματα της αγοράς το imba.
Ωστόσο όταν έμαθα ότι ο επίσης πολύ καλός καθηγητής οικονομικών κ. Βαρουφάκης εγκατέλειψε την Ελλάδα (http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=14322) για μία θέση σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού για τον ίδιο λόγο (οικονομικό), οφείλω να πω ότι στεναχωρήθηκα. Ίσως γιατί ο κ. Βαρουφάκης μέσα από την επικοινωνία του μέσω του διαδικτύου με τους πολίτες έκανε τα οικονομικά ως επιστήμη πιο προσιτά στον καθένα δίνοντας την ευκαιρία να κατανοήσουμε την οικονομική κρίση. Τόσο ο κ. Πραστάκος όσο και ο κ. Βαρουφάκης έγραψαν και είπαν αρκετά για το συνεχώς μειούμενο επίπεδο των ελληνικών πανεπιστημίων και ορμώμενος από τις δύο παραπάνω απώλειες από τα ακαδημαϊκά πεπραγμένα της χώρας μας, θέλω να γράψω τις απόψεις μου για αλλαγές που απαιτούνται των ακαδημαϊκών ζητημάτων για να σώσουμε την παιδεία, την βάση για την κοινωνία μας.
Δεν θα μπω σε ευρεία ανάλυση γιατί δεν είμαι βαθύς γνώστης των ακαδημαϊκών ζητημάτων. Ξεκινάμε:
1) Αξιολόγηση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.
Όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα πρέπει να μπουν σε διαδικασία αξιολόγησης. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι εγχώριοι πανεπιστημιακοί είναι το κακό που κάνουν στους αποφοίτους των Ελληνικών πανεπιστημίων όταν αυτοί επιδιώκουν να βρουν μία εργασία στο εξωτερικό.
Τα μη αξιολογημένα πανεπιστήμια μας δεν λαμβάνονται καν υπόψη από τους εργοδότες. Σαν να μην υπάρχουν. Τα παρατηρούν στα βιογραφικά και άμα είχαν ακούσει κάποτε κάποια καλά λόγια, τους δίνουν ένα βάρος. Όταν όλα τα δυτικά πανεπιστήμια έχουν μπει σε μία διαδικασία αξιολόγησης, πρέπει να ξεκινήσει και στην χώρα μας.
2) Μείωση πανεπιστημίων και σχολών.
Αποτέλεσμα της αξιολόγησης θα πρέπει να είναι και η ενδεχόμενη μείωση Πανεπιστημίων και σχολών. Έχει φτιαχτεί σε κάθε κωμόπολη και ένα ίδρυμα. Τα περισσότερα δε ως αποτέλεσμα τοπικών πολιτικών συναλλαγών για να έχει η τοπική κοινωνία τα έσοδα της από τους φοιτητές και το κύρος ότι έχει και ένα πανεπιστήμιο. Όσα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα κριτήρια αξιολόγησης να κλείσουν άμεσα. Επίσης έχουμε τμήματα τα οποία βγάζουν εκατοντάδες πτυχιούχους χωρίς δυνατότητα απορρόφησης από την αγορά εργασίας. Όπως γράφει και ο Gustave Le Bon το 1894 στο πόνημα του για την "Ψυχολογία των Μαζών" που διαβάζω αυτή την περίοδο: "Η πολιτεία αντί να ετοιμάζει τους ανθρώπους για την ζωή μέσω της εκπαίδευσης, τους προετοιμάζει για τις δημόσιες υπηρεσίες". Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα, όπου αντί να δώσουμε έμφαση στην τεχνική και τεχνολογική εκπαίδευση, έχουμε γεμίσει φιλοσοφικές σχολές με αποφοίτους που παρακαλούν να βρουν μία εργασία στο δημόσιο.
3) Κατάργηση του ασύλου.
Καταλαβαίνω την ανάγκη για την προστασία της σκέψης και του λόγου. Αυτό είναι αιτείται ασυλίας. Αλλά η καταστροφική μανία δεν γίνεται με τίποτα αποδεκτή. Τα αμφιθέατρα είναι απαράδεκτα, οι καταστροφές συνεχής. Πρέπει να μπει ένα τέρμα στην ασυλία της βίας και της καταστροφής τώρα. Αστυνόμευση των χώρων και καθαριότητα είναι ζητήματα που θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα.
4) Ξενόγλωσσα προγράμματα και συνεργασίες.
Τα πανεπιστήμια μας οφείλουν να προσφέρουν ξενόγλωσσα προγράμματα. Τόσο γιατί δίνουν την δυνατότητα στους Έλληνες φοιτητές να σπουδάσουν στην γλώσσα της επιλογής τους χωρίς να πρέπει να ξενιτευτούν, όσο και για ξένους φοιτητές που ενδιαφέρονται να σπουδάσουν στα Ελληνικά Πανεπιστήμια.
Οι συνεργασίες με τμήματα που εξωτερικού είναι απαραίτητες για ανταλλαγή καθηγητών και φοιτητών αλλά και κοινή συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα. Η συμμετοχή όλο και περισσοτέρων φοιτητών στα Προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως το Erasmus είναι σημαντικότατη. Παραθέτω ένα σχετικό άρθρο του καθηγητή του Yale κ. Καλύβα με τίτλος "Τι πρέπει να κάνει η νεολαία" όπου κάνει μία εκτενή αναφορά για το τι πρέπει να κάνουν οι νέοι που θέλουν να σπουδάσουν
5) Κατάργηση των φοιτητικών παρατάξεων.
Δεν είναι υπέρ των απολιτικοποιημένων νέων, αλλά πραγματικά πιστεύω ότι ύπαρξη και δράση των πολιτικών κομμάτων στα πανεπιστήμια μόνο προβλήματα έχει δημιουργήσει.
6) Ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων υπό προϋποθέσεις.
Πιστεύω ότι η παιδεία δεν είναι προϊόν. Όπως και η υγεία, η κοινωνική ασφάλιση κλπ. Ωστόσο πιστεύω επίσης ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία σε συνεργασία με το κράτος και άλλους φορείς, δύναται να δημιουργήσει μη - κερδοσκοπικά ιδρύματα τα οποία θα μπορέσουν να παρέχουν υψηλού επιπέδου γνώση. Σε κάθε περίπτωση αυτό θα πρέπει να γίνει με έναν οργανωμένο και συντονισμένο τρόπο.
7) Σχέση πανεπιστημίου και αγοράς.
Θυμάμαι μία φορά είχα πάει σε μία παρουσίαση που οργάνωνε το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ με την SUN για την παρουσίαση μίας νέας έκδοσης της πλατφόρμας ανάπτυξης λογισμικού JAVA. Είχαν έρθει κάποιοι Αμερικάνοι και έκαναν την παρουσίαση. Κάποια στιγμή μπήκαν στην αίθουσα κάποιο αριστεριστές και με υβριστικά συνθήματα απαίτησαν και κατάφεραν να σταματήσει η παρουσίαση με το επιχείρημα ότι οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να εισέρχονται στα πανεπιστήμια διότι "εμπορευματοποιείται" η γνώση.
Τα πανεπιστήμια θα πρέπει να συνεργάζονται πλήρως με τις επιχειρήσεις μέσω ερευνητικών προγραμμάτων. Σε τελική ανάλυση ένα μεγάλο μέρος των αποφοίτων θα κατευθυνθεί εκεί.
8) Μισθοί πανεπιστημιακών.
Οι καθηγητές όπως και οι γιατροί, οι δικαστικοί δεν είναι απλοί δημόσιοι υπάλληλοι. Επιτελούν ένα έργο σημαντικό. Πρέπει να αξιολογούνται και να αμείβονται καλά. Για να έχεις καλά πανεπιστήμια, θα πρέπει να έχεις καλούς καθηγητές. Και με ψίχουλα δεν θα τους έχεις (βλέπε παραδείγματα Πραστάκου και Βαρουφάκη)
Θα μπορούσα να γράψω και άλλα. Όμως κουράστηκα. Και αν αυτά φαίνονται σε κάποιους νεο-φιλελέυθερα, θα αντιτάξω ότι είναι πρωτίστως λογικά και αναγκαία διότι η παιδεία είναι
πάνω από τις πολιτικές. Η παιδεία είναι η βάση μίας κοινωνίας.
Σχόλια