Γυναίκα, Έρωτας, Θάνατος

Τρία ποιήματα της ρομαντικής και νεο-ρεαλιστικής περιόδου που συσχετίζουν την γυναίκα με τον θάνατο και τον έρωτα. Η ανάλυση των ποιημάτων στο post με θέμα: "Ψύγματα ρομαντικής ποίηση"

Cesare Pavese : Ο θάνατος θά 'ρθει

Ο θάνατος θαρθεί και θάχει τα μάτια σου-

Αυτός ο θάνατος που ακοίμητος

απ' το πρωί ως το βράδυ μας ακολουθεί,

ανελέητος σαν παλιά τύψη,

σαν ένα ακατανόητο πάθος.

Τα μάτια σου θάναι ένας λόγος ανώφελος,

μια κραυγή που χάθηκε, μια σιωπή.

Έτσι, την ώρα που μονάχη σκύβεις

κάθε πρωί στον εαυτό σου,

Τα βλέπεις στον καθρέφτη. Και τη μέρα αυτή,

ω προσδοκία πολύτιμη, θα ξέρουμε κι εμείς

πως είσαι η ζωή, πως είσαι η άβυσσο.

Για τον καθένα ο θάνατος έχει ένα βλέμμα.

Ο θάνατος θαρθεί και θάχει τα μάτια σου.

Θάναι σα ν' απαρνιόμαστε ένα πάθος,

σα να κοιτάζουμε στο βάθος του καθρέφτη

το ανέβασμα κάποιου προσώπου πεθαμμένου,

ή σα ν' ακούμε ψίθυρους από χείλη κλειστά.

Σιωπηλοί, κατεβαίνουμε μέσα στην άβυσσο.

Cesare Pavese (μτφ. Τάκης Σινόπουλος),"Ο θάνατος θά 'ρθει" στον τόμο: Κλέωνος Παράσχου (επιμ), Ανθολογία της Ευρωπαϊκής και Αμερικανικής ποιήσεως, Πρόλογος Νάσος Βαγενάς, Αθήνα, εκδ. Παρουσία, 1999, σ. 299.

Charles Baudelaire: ΤΟ ΨΟΦΗΜΙ

Θυμάσαι, φως μου, εκείνο που αντικρύσαμε

κάποιο καλοκαιριάτικο πρωί τόσο γλυκό;

σ' ενός μονοπατιού το στρίψιμο κειτότανε

ένα ψοφίμι στα χαλίκια φριχτό!

Με πόδια σηκωμένα, σα γυναίκα ακόλαστη,

που φλόγα και φαρμάκια ο ίδρως της ξερνά,

άνοιγε την κοιλιά του τη δυσώδικη,

νωχελικά και κυνικά εκειδά!

Ο ήλιος πάνω στη σαπίλα αυτή αχτιδόλαμπε

για να την ψήσει όσο μπορούσε πιο πολύ,

να ξαναδώσει στη μεγάλη Φύση τρίδιπλα,

ό,τι είχε μια φορά συνθέσει αυτή.

Κι ο ουρανός κοιτούσε το λαμπρό το σκέλεθρο

σα λουλουδιού μια ολάνοιχτη καρδιά·

κι ήτανε τόση η δυσωδία, που 'νιωθες

να σου 'ρχεται στα χόρτα σα λιγοθυμιά.

Πάνω στη σάπια αυτή κοιλιά οι μύγες βούιζαν,

κι έβγαινε από κει μέσα μαύρη, η στρατιά

των σκουλικιών που σα λασπόνερο έτρεχε,

στα σάρκινα κουρέλια της, τα ζωντανά.

Κι όλ' αυτά ανέβαιναν, σαν κύμα και κατέβαιναν,

πετούσανε σα σπίθες λαμπερές,

και το ψοφίμι φουσκωμένο, λες, απ' άυλο φύσημα,

εζούσε σε μυριάδες τώρα δα ζωές.

Ζωές που ξέχυναν μια μουσική παράξενη,

σαν του νερού που τρέχει και του αγέρα τη φωνή,

ή σαν του σιταριού που ρυθμικά στο λιχνιστήρι του,

το γυροφέρνει ο λυχνιστής και το κουνεί.

Κι οι φόρμες σβήναν, μοιάζαν πια σαν όνειρο,

σα σχέδιο που ο καλλιτέχνης αρχινά,

και το ξεχάνει στο τελάρο μισοτέλειωτο,

αποτελειώνοντάς το μες το νου του μοναχά.

Πίσω απ' τα βράχια, κάποια σκύλα ανήσυχη

μας κοίταζε με μάτι όλο θυμό,

παραμονεύοντας να ξαναπάρει από το σκέλεθρο,

το κόκκαλο που άφησε πάνω στο φευγιό.

-Κι όμως θα γίνεις σαν και το ψοφίμι αυτό το απαίσιο,

σαν τη σαπίλα τούτη τη φριχτή,

αστέρι των ματιών μου κι ήλιε, εσύ, της πλάσης μου,

εσύ άγγελέ μου, αγάπη μου τρελή.

Ναι, τέτοια θα γενείς, στις χάρες, εσύ ρήγισσα,

όταν την ύστερη πνοή θ' αφήσεις της ζωής,

και πας κάτω απ' τα χόρτα, απ' την παχιά την άνθηση,

για να σαπίσεις πλάι στους σκελετούς της γης!

Πες στο σκουλίκι τότε, ωραία μου,

που θα σε τρώει με φιλιά, πως στην καρδιά,

τη φόρμα και τη θεία ουσία φύλαξα,

του έρωτά μου του αποσυνθεμένου πια!

Κάρολος Μπωντλαίρ, "To ψοφήμι", Tα άνθη του κακού, μτφ. Γ. Σημηριώτης, Αθήνα, εκδ. Xρυσή Δάφνη, χ.χ.έ. , σσ. 60-62

John Keats: La belle dame sans merci"

Ω καβαλλιέρε εσύ χλωμέ,

Μόνος τι νάχεις και γυρνάς;

Για κύτταξε, μαράθηκαν

Της λίμνης τα χορτάρια

Και τα πουλιά δεν κελαϊδούν.

Πώς είσαι τόσο σκυθρωπός

Κι αφανισμένος απ' τη λύπη;

Γεμίσαν οι κρυψώνες

Των ήσκιουρων σιτάρι

Κι ο θερισμός ετέλειωσε.

Στο μέτωπό σου βλέπω υγρό,

Με τη δροσιά του πυρετού

Της αγωνίας το κρίνο,

Και βλέπω πως θα ξεραθή

Στα μάγουλά σου απάνου

Το τριαντάφυλλο, που αχνό

Μαραίνεται ολοένα.

Μες τα λειβάδια αντάμωσα

Μια ωραία, πολύ ωραία,

Την κόρη κάποιας μάγισσας,

Είχεν ολόμαυρα μαλλιά

Κι αέρινα τα πόδια

Κ' είχε δυο μάτια μαγικά.

Κι' εγώ λουλούδια εταίριαξα

Στεφάνι των μαλλιώ της,

Βραχιόλι της ανθόπλεξα

Κι' ευωδιαστή μια ζώνη

Κι' έστρεψε και με κύτταξε

Και σαν να μ' αγαπούσε

Μου στέναξε γλυκά.

Στο γοργονάλαφρο άτι μου

Την έβαλα καβάλλα

Και τίποτε περσότερο

Δεν είδα όλη τη μέρα,

Γιατί γυρνούσε αντίπλευρα,

Και τραγουδούσε μόνον

ένα τραγούδι μαγικό.

Ρίζες στερνά μου μάζευε

Γλυκύτατες στη γέψη,

Και μέλι μου έφερνε άγριο,

Και σε μια γλώσσα αλλόκοτη,

Μώλεε, (πιστεύω), σ' αγαπώ.

Στη μαγική μ' ωδήγησε

Σπηλιά της, και με πόνο

Σε κλάψες αναλύθηκε

Και στεναγμούς, κ' εγώ

Με τέσσαρα φιλήματα

Της σφάλισα τα μάτια.

Κ' εκείνη μ' αποκοίμησεν

Εκεί, κι αλλοίμονό μου!

Νειρεύτηκα, κ' ήταν αυτό,

Το τελευταίο μου όνειρο,

Στου κρύου λόφου το πλευρό.

Χλωμούς ρηγάδες γύρω μου,

Χλωμά βασιλοπαίδια,

Χλωμούς καθώς ο θάνατος

Είδα πολεμιστάδες,

Να μου φωνάζουν: η άπονη

Σ' έχει πιασμένο σκλάβο.-

Τα πεθαμένα χείλη τους

Τάβλεπα στο σκοτάδι

Με αυτό το απαίσιο μήνυμα

Ν' ανοίγουνε πλατειά,

Και ξύπνησα και βρέθηκα

Στου κρύου λόφου την πλαγιά.

Γι αυτό γυρνώ τώρα χλωμός

Και μόνος, μολονόπου

Της λίμνης εμαράθηκαν

Τα χόρτα, και στα δέντρα

Δεν κελαϊδούν πουλιά.

John Keats, "La belle dame sans merci", στον τόμο: Μιλτιάδης Μαλακάσης, Ποιήματα, Αθήνα, εκδ. Ι. Ν. Σιδέρη, χ.χ.έ., σσ. 114-117.