Το πρώτο που θα σκεφτόταν ο αναγνώστης είναι πως μπορεί κάποιος να συσχετίσει δύο διανοητές ,των οποίων η πνευματική εργασία είναι τόσο διαφορετική. Αυτό που μου έδωσε την ώθηση να προσπαθήσω να τους αντιπαραβάλω είναι ένα απλό συμβάν. Το γεγονός ότι διαβάζω δύο βιβλία που τους αφορούν ταυτόχρονα, ενώ παράλληλα τα μοναδικά έργα τους (το Tractatus και το Αναζητώντας...) κείτονται "αδιάβαστα" στην βιβλιοθήκη μου, εν μέρει λόγω της αντικειμενικής δυσκολίας τους και εν μέρει λόγω της ενασχόλησης μου ως αναγνώστη με διαφορετικά αντικείμενα την συγκεκριμένη περίοδο.
Το πρώτο το έχω αναφέρει σε ένα προηγούμενο post, είναι η δημοσιογραφική - ερευνητική - ιστορική εργασία των Edmonds και Eidinow που αφορά τον Ludwig Wittgenstein ξεκινώντας από ένα περιστατικό που συνέβη μία μέρα του 1946 στο Cambridge με πρωταγωνιστές τον ίδιο τον Βιτ και έναν άλλο μεγάλο φιλόσοφο του 20ου αιώνα τον Κarl Popper και με θεατή τον επίσης μεγάλο διανοητή και πρωταγωνιστή εσχάτως του best seller Logicomix, Bertrand Russel. Το βιβλίο είναι το "Η οργή του Βιττγκενστάιν" στο οποίο πραγματεύονται στοιχεία της ζωής, του έργου τόσο του Βιτ και του Popper όσο και του Russel καθώς και της εποχής στην οποία έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν.
Το δεύτερο βιβλίο που διαβάζω αφορά τον Marcel Proust και πιο συγκεκριμένα κάτω από τον εξέχοντα περιπαικτικό τίτλο "Πως ο Προύστ μπορεί να αλλάξει την ζωή σου" ο Ελβετός δοκιμιογράφος Allain de Botton αφού βυθίστικε στο "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο", σε βιογραφίες του Προύστ και σε χρονογραφίες της εποχής μιλάει για τον άνθρωπο, την φιλία, την επιτυχία, τ
ον έρωτα και την ζωή γενικά μέσα από λόγια, πράξεις, γραπτά του Προύστ, ωθούμενος παράλληλα σε προτροπές, νύξεις, συγκρίσεις και συμπεράσματα για την σύγχρονη ζωή.
Αντιγράφω: "Γραμμένο με την κομψότητα και το χιούμορ που χαρακτηρίζουν τα βιβλία του Αλαίν ντε Μποττόν, αποτελεί ένα έξοχο βιογραφικό σκαρίφημα μιας από τις σαγηνευτικότερες μορφές της λογοτεχνίας και μια πνευματώδη σπουδή στη φιλολογική κριτική. Βασισμένος στα πιο συνηθισμένα παράπονα για την καθημερινή ζωή, ο Αλαίν ντε Μποττόν αποκαλύπτει τις σκέψεις του Προυστ για θέματα όπως: - Πώς να αναζωογονήσεις μια σχέση - Πώς να επιλέξεις καλό γιατρό - Πώς να απολαύσεις τις διακοπές - Πώς να επωφεληθείς από κάτι που σε βασανίζει - Πώς να κάνεις πολλούς φίλους - Γιατί δεν πρέπει να διαβάζεις πολλά βιβλία - Γιατί δεν πρέπει να πλαγιάσεις ποτέ με κάποιον ή κάποια στο πρώτο ραντεβού - Γιατί να μην ψωνίζεις ρούχα βιαστικά.Απ' όλα αυτά προκύπτει μια ολοζώντανη προσωπογραφία εκείνου του εκκεντρικού αλλά βαθύτατα συμπονετικού ανθρώπου που βασίζεται στις επιστολές, στα δοκίμια και στα λογοτεχνικά έργα του."
Περνώντας λοιπόν στην αντιπαραβολή των δύο διανοητών παρατήρησα τα εξής μετά την αναγνωση των δύο παραπάνω βιβλίων:
Ομοιότητες:
1) Έζησαν πάνω κάτω την ίδια εποχή: Proust (1871-1922), Wittgenstein(1889-1951),
2) Προέρχονταν από ευκατάστατες οικογένειες,
3) Συνέγραψαν μόνο ένα έργο, ο Proust το "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" και ο Wittgenstein το Tractatus Logico-Philosophicus ,
4) Δυσκολεύτηκαν να βρουν εκδότες για τα έργα τους, τα οποία δεν έγιναν αποδεκτά την εποχή δημοσίευσης τους συγκεντρώνοντας αρκετές αρνητικές κριτικές από τους συναδέλφους τους,
5) Τα έργα τους κατέληξαν να αποτελέσουν αριστουργήματα της ανθρώπινης διανόησης με την πάροδο των ετών, παρά το γεγονός ότι λίγοι είναι ικανοί να τα διαβάσουν και να τα κατανοήσουν στην πληρότητα τους,
6) Υπήρξαν αμφότεροι ομοφυλόφιλοι, με δυσλειτουργική συναισθηματική ζωή, γεγονός που επέδρασε στον χαρακτήρα και την συμπαριφορά τους,
7) Συνήθιζαν να ντύνονται με ιδιόμορφο τρόπο, γεγονός που σχολιαζόταν από τον περίγυρό τους, με διαφορετικό τόπο όμως για τον κάθε ένα (ο Βιτ ντυνόταν ελαφρά στο καταχείμωνο, φορούσε πάνινα παπουτσια με λαστιχένια σόλα και γενικά είχε ένα ατιμέλητο ντύσιμο που δεν "ταίριαζε" σε καθηγητή και τον μιμούνταν οι μαθητές του, ενώ ο Proust φορούσε χειμωνιάτικα ρούχα το κατακαλόκαιρο),
Διαφορές
1) ο Γάλλος Proust και Αυστριακο-Εβραίος Wittgenstein,
2) ο Proust υπήρξε μονίμος άεργος ενώ ο Wittgenstein εργάστηκε σε διάφορα πόστα (καθηγητής στο πανεπιστήμιο, δάσκαλος σε δημοτικό, κηπουρός, μηχανικός, τραυματιοφορέας),
3) ο Proust στον Α' Παγκόσμιο δήλωσε ανικανότητα και λούφαξε, ο Wittgenstein πήγε στη πρώτη γραμμή 2 φορές, τραυματίστηκε, παρασημοφορήθηκε και υπήρξε αιχμάλωτος για 11 μήνες,
4) ο Proust ήταν πολύ φιλικός στο λόγο και "κοφτερός σαν λεπίδι" στα κείμενα όπου τις άσχημες πλευρές του χαρακτήρα των φίλων του, τις μετέφερε αυτούσιες και με ένταση τους μυθιστορηματικους ήρωες του. Αντίθετα ο Wittgenstein ήταν συγκρουσιακός τύπος και χρησιμοποιούσε τον προφορικό λόγο για να στραφεί εναντίον όποιου αμφισβητούσε τις απόψεις του,
5) το έργο του Wittgenstein ήταν 75 σελίδες, του Proust 3 τόμοι
6) ο Proust ήταν φιλάσθενος και μόνιμα ντυμένος με βαριά ρούχα, ο Wittgenstein συνήθιζε να παραθερίζει στην Νορβηγία,
7) ο Proust ήταν αταξίδευτος και ονειρευόταν ταξίδια διαβάζωντας τα δρομολόγια των τρένων ενώ ανέφερε ότι μία επικείμενη καταστροφή του κόσμου θα τον έβγαζε από την οκνηρία και την αδράνεια και ξέροντας ότι είναι ο θάνατος τόσο κοντά θα έσπευδε να δεί όσα μπορούσε, πράγμα που δεν το έκανε ποτέ, ενώ ο Βιτ, ταξίδεψε όσο μπορούσε,
8) ο Proust δεν είχε καμμία εκτίμηση για τον εαυτό του σε αντίθεση με τον Βιτ που γνώριζε την αξία του και την διεκδικούσε για τον εαυτό του,
9) ο Βιτ συγκρούστηκε κάθετα με τους μεγάλους φιλοσόφους της εποχής του, ενώ ο Proust δεν είχε επαφή με κανένα από τους μεγάλους λογοτέχνες και την μία φορά που συνάντησε έναν από αυτούς, τον James Joyce δεν μπόρεσε να αλλάξει ούτε κουβέντα μαζί του.
Βιβλιογραφία:
Alain De Botton, "Πως ο Προύστ μπορεί να αλλάξει την ζωη σου", μτφρ. Ανδρέου Ιωάννης, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2007
Edmonds D., Eidinow J., "Η οργή του Βιττγκενστάιν", μτφρ, Μηλιώρη Μ., Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2004.
Κριτική για το βιβλίο του De Botton από την Μαρία Χαράμη στο Βήμα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=91244&ct=81
Κριτική για το Logicomix από την Κατερίνα Δαφέρμου στο Βήμα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=187035&ct=47
Το πρώτο το έχω αναφέρει σε ένα προηγούμενο post, είναι η δημοσιογραφική - ερευνητική - ιστορική εργασία των Edmonds και Eidinow που αφορά τον Ludwig Wittgenstein ξεκινώντας από ένα περιστατικό που συνέβη μία μέρα του 1946 στο Cambridge με πρωταγωνιστές τον ίδιο τον Βιτ και έναν άλλο μεγάλο φιλόσοφο του 20ου αιώνα τον Κarl Popper και με θεατή τον επίσης μεγάλο διανοητή και πρωταγωνιστή εσχάτως του best seller Logicomix, Bertrand Russel. Το βιβλίο είναι το "Η οργή του Βιττγκενστάιν" στο οποίο πραγματεύονται στοιχεία της ζωής, του έργου τόσο του Βιτ και του Popper όσο και του Russel καθώς και της εποχής στην οποία έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν.Το δεύτερο βιβλίο που διαβάζω αφορά τον Marcel Proust και πιο συγκεκριμένα κάτω από τον εξέχοντα περιπαικτικό τίτλο "Πως ο Προύστ μπορεί να αλλάξει την ζωή σου" ο Ελβετός δοκιμιογράφος Allain de Botton αφού βυθίστικε στο "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο", σε βιογραφίες του Προύστ και σε χρονογραφίες της εποχής μιλάει για τον άνθρωπο, την φιλία, την επιτυχία, τ
ον έρωτα και την ζωή γενικά μέσα από λόγια, πράξεις, γραπτά του Προύστ, ωθούμενος παράλληλα σε προτροπές, νύξεις, συγκρίσεις και συμπεράσματα για την σύγχρονη ζωή.Αντιγράφω: "Γραμμένο με την κομψότητα και το χιούμορ που χαρακτηρίζουν τα βιβλία του Αλαίν ντε Μποττόν, αποτελεί ένα έξοχο βιογραφικό σκαρίφημα μιας από τις σαγηνευτικότερες μορφές της λογοτεχνίας και μια πνευματώδη σπουδή στη φιλολογική κριτική. Βασισμένος στα πιο συνηθισμένα παράπονα για την καθημερινή ζωή, ο Αλαίν ντε Μποττόν αποκαλύπτει τις σκέψεις του Προυστ για θέματα όπως: - Πώς να αναζωογονήσεις μια σχέση - Πώς να επιλέξεις καλό γιατρό - Πώς να απολαύσεις τις διακοπές - Πώς να επωφεληθείς από κάτι που σε βασανίζει - Πώς να κάνεις πολλούς φίλους - Γιατί δεν πρέπει να διαβάζεις πολλά βιβλία - Γιατί δεν πρέπει να πλαγιάσεις ποτέ με κάποιον ή κάποια στο πρώτο ραντεβού - Γιατί να μην ψωνίζεις ρούχα βιαστικά.Απ' όλα αυτά προκύπτει μια ολοζώντανη προσωπογραφία εκείνου του εκκεντρικού αλλά βαθύτατα συμπονετικού ανθρώπου που βασίζεται στις επιστολές, στα δοκίμια και στα λογοτεχνικά έργα του."
Περνώντας λοιπόν στην αντιπαραβολή των δύο διανοητών παρατήρησα τα εξής μετά την αναγνωση των δύο παραπάνω βιβλίων:
Ομοιότητες:
1) Έζησαν πάνω κάτω την ίδια εποχή: Proust (1871-1922), Wittgenstein(1889-1951),
2) Προέρχονταν από ευκατάστατες οικογένειες,
3) Συνέγραψαν μόνο ένα έργο, ο Proust το "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" και ο Wittgenstein το Tractatus Logico-Philosophicus ,
4) Δυσκολεύτηκαν να βρουν εκδότες για τα έργα τους, τα οποία δεν έγιναν αποδεκτά την εποχή δημοσίευσης τους συγκεντρώνοντας αρκετές αρνητικές κριτικές από τους συναδέλφους τους,
5) Τα έργα τους κατέληξαν να αποτελέσουν αριστουργήματα της ανθρώπινης διανόησης με την πάροδο των ετών, παρά το γεγονός ότι λίγοι είναι ικανοί να τα διαβάσουν και να τα κατανοήσουν στην πληρότητα τους,
6) Υπήρξαν αμφότεροι ομοφυλόφιλοι, με δυσλειτουργική συναισθηματική ζωή, γεγονός που επέδρασε στον χαρακτήρα και την συμπαριφορά τους,
7) Συνήθιζαν να ντύνονται με ιδιόμορφο τρόπο, γεγονός που σχολιαζόταν από τον περίγυρό τους, με διαφορετικό τόπο όμως για τον κάθε ένα (ο Βιτ ντυνόταν ελαφρά στο καταχείμωνο, φορούσε πάνινα παπουτσια με λαστιχένια σόλα και γενικά είχε ένα ατιμέλητο ντύσιμο που δεν "ταίριαζε" σε καθηγητή και τον μιμούνταν οι μαθητές του, ενώ ο Proust φορούσε χειμωνιάτικα ρούχα το κατακαλόκαιρο),
Διαφορές
1) ο Γάλλος Proust και Αυστριακο-Εβραίος Wittgenstein,
2) ο Proust υπήρξε μονίμος άεργος ενώ ο Wittgenstein εργάστηκε σε διάφορα πόστα (καθηγητής στο πανεπιστήμιο, δάσκαλος σε δημοτικό, κηπουρός, μηχανικός, τραυματιοφορέας),
3) ο Proust στον Α' Παγκόσμιο δήλωσε ανικανότητα και λούφαξε, ο Wittgenstein πήγε στη πρώτη γραμμή 2 φορές, τραυματίστηκε, παρασημοφορήθηκε και υπήρξε αιχμάλωτος για 11 μήνες,
4) ο Proust ήταν πολύ φιλικός στο λόγο και "κοφτερός σαν λεπίδι" στα κείμενα όπου τις άσχημες πλευρές του χαρακτήρα των φίλων του, τις μετέφερε αυτούσιες και με ένταση τους μυθιστορηματικους ήρωες του. Αντίθετα ο Wittgenstein ήταν συγκρουσιακός τύπος και χρησιμοποιούσε τον προφορικό λόγο για να στραφεί εναντίον όποιου αμφισβητούσε τις απόψεις του,
5) το έργο του Wittgenstein ήταν 75 σελίδες, του Proust 3 τόμοι
6) ο Proust ήταν φιλάσθενος και μόνιμα ντυμένος με βαριά ρούχα, ο Wittgenstein συνήθιζε να παραθερίζει στην Νορβηγία,
7) ο Proust ήταν αταξίδευτος και ονειρευόταν ταξίδια διαβάζωντας τα δρομολόγια των τρένων ενώ ανέφερε ότι μία επικείμενη καταστροφή του κόσμου θα τον έβγαζε από την οκνηρία και την αδράνεια και ξέροντας ότι είναι ο θάνατος τόσο κοντά θα έσπευδε να δεί όσα μπορούσε, πράγμα που δεν το έκανε ποτέ, ενώ ο Βιτ, ταξίδεψε όσο μπορούσε,
8) ο Proust δεν είχε καμμία εκτίμηση για τον εαυτό του σε αντίθεση με τον Βιτ που γνώριζε την αξία του και την διεκδικούσε για τον εαυτό του,
9) ο Βιτ συγκρούστηκε κάθετα με τους μεγάλους φιλοσόφους της εποχής του, ενώ ο Proust δεν είχε επαφή με κανένα από τους μεγάλους λογοτέχνες και την μία φορά που συνάντησε έναν από αυτούς, τον James Joyce δεν μπόρεσε να αλλάξει ούτε κουβέντα μαζί του.
Βιβλιογραφία:
Alain De Botton, "Πως ο Προύστ μπορεί να αλλάξει την ζωη σου", μτφρ. Ανδρέου Ιωάννης, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2007
Edmonds D., Eidinow J., "Η οργή του Βιττγκενστάιν", μτφρ, Μηλιώρη Μ., Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2004.
Κριτική για το βιβλίο του De Botton από την Μαρία Χαράμη στο Βήμα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=91244&ct=81
Κριτική για το Logicomix από την Κατερίνα Δαφέρμου στο Βήμα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=187035&ct=47
Σχόλια